Procedura postępowania z dzieckiem sprawiającym trudności wychowawcze i przejawiającym agresję w Przedszkolu Publicznym im. Jana Brzechwy w Kowalewie Pomorskim.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 256 poz. 2572 ze zm.),
- Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 788 ze zm.),
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół(Dz.U. z 2012 r. poz. 977 ze zm.),
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach(Dz.U. z 2013 r. poz. 532),
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U. z 2003 r. Nr 6 poz. 69 ze zm.).
Cele procedury:
- osiągnięcie celów wychowania przedszkolnego określonych w podstawie programowej, w szczególności w zakresie budowania u wychowanków systemu wartości i wzmacniania orientacji w tym, co dobre, a co złe, w zakresie kształtowania u dzieci odporności emocjonalnej koniecznej do racjonalnego radzenia sobie w nowych i trudnych sytuacjach oraz w zakresie rozwijania umiejętności społecznych, które są niezbędne w poprawnych relacjach z dziećmi i dorosłymi,
- eliminowanie agresji jako zagrożenia dla bezpieczeństwa wychowanków korzystających ze świadczeń przedszkola,
- usprawnienie i zwiększenie skuteczności oddziaływań wychowawczych wobec dzieci wykazujących objawy zagrożenia niedostosowaniem społecznym,
- uświadomienie rodzicom dziecka ich roli w procesie wychowawczym i wypracowanie metod współpracy pomiędzy przedszkolem a rodzicami w pokonywaniu trudności wychowawczych,
- zapobieganie zachowaniom niepożądanym wychowanków, w szczególności o charakterze powtarzalnym,
- wskazanie działań zapobiegawczych (profilaktycznych) oraz naprawczych (korekcyjnych) w stosunku do zachowań dzieci sprawiających trudności wychowawcze.
I Reguły postępowania doraźnego wobec przejawów agresji
- Zarówno każdy nauczyciel, jak i inny pracownik przedszkola zobowiązany jest do przeciwstawiania się przejawom agresji ze strony wychowanków.
- Podejmując interwencję wobec agresywnego dziecka, należy dążyć do zapewnienia bezpieczeństwa wszystkim wychowankom, a także sobie. Nauczyciel w takiej sytuacji prosi o pomoc dyrekcje, o wyznaczenie osoby, która będzie sprawowała opiekę nad grupą, osobą poszkodowaną bądź dzieckiem wykazującym agresywne zachowania.
- Reakcja wobec przejawów agresji powinna być adekwatna do skali zagrożenia spowodowanego agresją, jak również do okoliczności zdarzenia, wieku i stopnia rozwoju sprawcy.
- Podejmując interwencję wobec agresywnego dziecka, należy powstrzymać się od przejawiania w stosunku do niego agresji fizycznej i słownej (nie należy: obrażać dziecka, zawstydzać go ani oceniać; ocenie podlega zachowanie, a nie osoba). Reakcja powinna być stanowcza, a przekaz słowny prosty i jasny.
- Użycie siły fizycznej jako środka przymusu jest ostatecznością w przypadku konieczności powstrzymania dziecka przed zadaniem ciosu innej osobie, w celu rozdzielenia bijących się dzieci czy pozbawienia dziecka niebezpiecznego przedmiotu, jeśli odmawia ono jego dobrowolnego oddania.
- Działaniom skierowanym na usunięcie bezpośredniego zagrożenia powinna towarzyszyć próba wyciszenia dziecka poprzez rozmowę, odwrócenie jego uwagi, zaproszenie do kącika wyciszenia, zaproponowanie innej aktywności.
- Zapewnienie bezpieczeństwa pozostałym dzieciom poprzez odizolowanie agresywnego dziecka. Jeśli istnieje taka konieczność nauczyciel wyprowadza agresywne dziecko z sali do innego pomieszczenia, jednocześnie zapewnia pozostałym dzieciom opiekę dając im poczucie bezpieczeństwa. W sytuacji braku możliwości odizolowania dziecka agresywnego, dopuszcza się wyprowadzenie pozostałych dzieci z sali zajęć, pod opieką osoby z kadry pedagogicznej.
- W sytuacji zagrażającej zdrowiu bądź życiu dziecka (sprawcy) lub ofiarom napaści (dzieci, pracownicy przedszkola) nauczyciel sprawujący opiekę nad grupą ma prawo przytrzymania dziecka w uścisku ograniczającym jego swobodne ruchy do czasu uspokojenia się.
- Wychowankowie/pracownicy przedszkola, przeciwko którym skierowana była agresja, powinni zostać otoczeni opieką, a w razie doznania przez nich urazu/uszczerbku na zdrowiu powinna im zostać udzielona pomoc medyczna.
- Po zdarzeniu wychowawca przeprowadza rozmowę z dzieckiem agresywnym mającą na celu analizę zdarzenia, odwołanie do kodeksu grupowego w celu ustalenia poprawnego zachowania, uzyskaniu od dziecka informacji o zrozumieniu przebiegu rozmowy i oczekiwań nauczyciela.
- Nauczyciel/wychowawca zawiadamia o zdarzeniu dyrekcję oraz rodziców dziecka (sprawcy) poprzez: opis zdarzenia, jakie zastosowano działania zaradcze, informację jakiej pomocy udzielono dziecku poszkodowanemu, jak się obecnie czuje.
- Osoba podejmująca interwencję, niebędąca wychowawcą grupy, do której uczęszcza agresywny wychowanek, informuje o zdarzeniu dyrekcję, wychowawcę, sporządza notatkę służbową ze zdarzenia, którą przekazuje do podpisu rodzicom.
- Fakt agresywnego zachowania dziecka powinien być odnotowany w dokumentacji wychowawcy i zgłoszony rodzicowi/opiekunowi prawnemu odbierającemu w danym dniu dziecko z przedszkola.
- Jeżeli wybuch agresji fizycznej powtarza się w ciągu dnia, należy poinformować rodziców o zachowaniu dziecka oraz o niezwłoczne zabranie go z przedszkola (utrzymujące się nasilone pobudzenie emocjonalne/fizyczne ok. 20 min).
- W przypadku wychowanka przedszkola, który przejawia agresywne zachowania zagrażające bezpieczeństwu i zdrowiu jego/innych dzieci/pracowników przedszkola, rodzic/opiekun prawny jest zobowiązany do podpisania zgody na przytrzymanie dziecka (załącznik nr 1). W sytuacji braku takiej zgody, dyrekcja ma prawo wezwać rodzica/opiekuna prawnego w celu zabrania dziecka z przedszkola bądź wezwania Pogotowia Ratunkowego.
II. Reguły postępowania systemowego wobec dziecka sprawiającego trudności wychowawcze i przejawiającego agresję
- Wychowawca grupy w ramach działań profilaktycznych omawia z rodzicami wszystkich dzieci wzajemne relacje między przedszkolem a środowiskiem rodzinnym dziecka, obowiązki w zakresie współdziałania w procesie wychowawczym oraz zakres odpowiedzialności za zachowanie dziecka.
- Nauczyciel podejmuje działania wychowawcze zmierzające do eliminacji trudności i rozwiązywania problemów dziecka.
- W przypadku powtarzających się przejawów agresji i innych zachowań powodujących trudności wychowawcze dyrektor przy udziale nauczyciela przeprowadza z rodzicami dziecka rozmowę, w której omawia problem. Informuje ich o dotychczas podjętych działaniach ukierunkowanych na korekcję niepożądanych zachowań dziecka oraz o zaplanowanych działaniach wychowawczych. Zobowiązuje rodziców do współpracy w realizacji przedstawionych czynności i wskazuje zadania możliwe do podjęcia w środowisku rodzinnym dziecka. Wspólnie zostaje sporządzony kontrakt, który podpisują rodzice i dyrekcja.
- Rodzic zobowiązany jest do wypełniania:
- zaleceń wynikających z diagnozy poradni psychologiczno- pedagogicznej;
- konsultacji specjalistycznych;
- zasad wspólnie opracowanego kontraktu;
- współpracy z przedszkolem
- regularnego przyjmowania przez dziecko leków (np. uspokajających/ wyciszających) jeżeli takie zostały zalecone.
- Nauczyciele zobowiązani są do wspomagania rodziców w pracy wychowawczej z dzieckiem, m.in. poprzez doradztwo w zakresie dobrych praktyk wychowawczych, wskazanie odpowiedniej literatury, proponowanie odpowiednich zabaw i ćwiczeń do realizacji w środowisku rodzinnym, przekazanie informacji o instytucjach wspomagających rodzinę.
- Wychowawca dziecka sprawiającego trudności wychowawcze podejmuje działania w celu organizacji dla niego oraz ewentualnie także dla jego rodziców form pomocy psychologiczno-pedagogicznej zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami.
- W przypadku nieskuteczności działań podejmowanych przez wychowawcę nauczyciel przedstawia problem „trudnego dziecka” na radzie pedagogicznej.
- W przypadku występowania powtarzających się ataków agresji ze strony dziecka, rodzic/opiekun prawny powinien zgłosić dziecko na pogłębioną diagnozę do Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej.
- W razie niemożliwości przezwyciężenia trudności wychowawczych, wynikających z zachowań agresywnych dziecka i jednocześnie braku efektywnej współpracy z rodzicami, przedszkole kieruje wniosek:
- do Sądu Rodzinnego o wgląd w sytuację rodzinną,
- do Miejsko - Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Kowalewie Pomorskim.
- W sytuacji nieskuteczności podejmowanych przez przedszkole działań i niemożliwości przezwyciężenia w dłuższym okresie trudności wychowawczych, w szczególności jeśli zachowanie dziecka trudnego powoduje stałe zagrożenie dla innych wychowanków, Rada Pedagogiczna rozważa możliwość skreślenia dziecka z listy wychowanków przedszkola.
- Do przestrzegania niniejszej procedury zobowiązani są dyrektor, nauczyciele i pracownicy Przedszkola Publicznego im. Jana Brzechwy w Kowalewie Pomorskim oraz rodzice/opiekunowie prawni dziecka.
- Procedura wchodzi w życie z dniem 12.03.2024 r.
- Procedura zawiera sposoby i przykłady zapobiegania dziecięcej agresji ( załącznik nr 2).
Załącznik nr 2
do Procedury postepowania z dzieckiem
sprawiającym trudności wychowawcze
i przejawiającym agresję w Przedszkolu Publicznym
im. Jana Brzechwy w Kowalewie Pomorskim
INFORMACJE DLA NAUCZYCIELA
Sposoby zapobiegania dziecięcej agresji
- współpraca rodziców/prawnych opiekunów z nauczycielem dziecka;
- dawanie dobrych wzorów do naśladowania przez rodziców, nauczycieli;
- rozpoznanie indywidualnych potrzeb dziecka oraz stworzenie warunków umożliwiających mu zaspokajanie ich w odpowiednim stopniu;
- stwarzanie atmosfery zaufania, akceptacji i bezpieczeństwa;
- ustalenie jasnych zasad i reguł, konsekwentne ich przestrzeganie;
- wzmacnianie zachowań pozytywnych (np. pochwała słowna);
- budowanie wewnętrznego systemu wartości;
- stwarzanie sytuacji umożliwiających pozbycie się negatywnych emocji, rozładowanie złości poprzez stosowanie takich metod jak: rysunek terapeutyczny, bajkoterapia, pantonima, ćwiczenia ruchowe, zabawy relaksacyjne z muzyką, ćwiczenia oddechowe, masażyki.
Przykłady sposobów pozbywania się i odreagowania dziecięcej złości:
- skrzynia/pudełko złości – w środku znajdują się stare gazety, które dziecko może gnieść, gdy wpadnie w złość;
- malowanie jaskrawymi barwami na dużym arkuszu papieru;
- ludzik złości – np. pacynka z namalowana twarzą, do której można włożyć rękę i opowiedzieć o swoim zdenerwowaniu;
- zorganizowanie w domu/przedszkolu kącika złości - miejsce w którym dziecko może usiąść i wyciszyć się, kiedy odczuwa zdenerwowanie;
- woreczek złości, w którym dziecko może zamknąć negatywne emocje;
- terapia ruchem – wytupywanie złości np. na gazecie, planszy;
- ćwiczenia oddechowe – wydłużenie fazy wydechowej uspokojenie układu nerwowego np. rozdmuchiwanie złości
- zabawy z kartami emocji – wybranie z karty emocji towarzyszącym dziecku, rozmowa, stworzenie opowiadania.
Załącznik nr 1
do Procedury postepowania z dzieckiem
sprawiającym trudności wychowawcze
i przejawiającym agresję w Przedszkolu Publicznym
im. Jana Brzechwy w Kowalewie Pomorskim
dnia ……………………..
Wyrażam zgodę na zastosowanie wobec mojego dziecka
…………………………………………………………………………………………………………..
(imię i nazwisko dziecka)
„Procedury postępowania z dzieckiem sprawiającym trudności wychowawcze i przejawiającym agresję w Przedszkolu Publicznym im. Jana Brzechwy w Kowalewie Pomorskim w przypadku wystąpienia u dziecka zachowań agresywnych zagrażających zdrowiu i bezpieczeństwa jego samego, innych dzieci lub nauczycieli/pracowników przedszkola”.
- Polecenie ustne powtórzone w razie potrzeby.
- Próba podjęcia wykonania prośby razem z dzieckiem (bycie blisko, wzięcie dziecka za rękę)
- Odsunięcie/wyciszenie dziecka w sytuacji problemowej – prośba, by dziecko chwilę odpoczęło na krzesełku, bądź wyprowadzenie z sali i pozostanie poza grupą pod opieką dorosłego do czasu, gdy dziecko się uspokoi.
- Przytrzymanie dziecka np. za rękę.
- Przytrzymanie dziecka w uścisku, całkowite zabezpieczenie osób znajdujących się wokół przed kopnięciem czy biciem przez dziecko.
……………………………………………….
……………………………………………….
(podpis rodziców/prawnych opiekunów)